Muốn xe chạy bền bạn cần biết những điều này về hệ thống làm mát

Hệ thống làm mát trên ô tô đóng vai trò như một lá phổi cho động cơ ô tô. Giống như cơ thể của con người cần điều hòa nhiệt độ để hoạt động trơn tru, thì động cơ ô tô cũng vậy. Nếu không có hệ thống làm mát, nhiệt lượng sinh ra từ quá trình đốt cháy nhiên liệu sẽ khiến động cơ quá nóng, dẫn đến hư hỏng nghiêm trọng. Trong bài viết hôm nay, chúng ta sẽ đi tìm hiểu sâu hơn về hệ thống này.

Vai trò của hệ thống làm mát trên ô tô 

Để chiếc xe luôn hoạt động mạnh mẽ và bền bỉ thì động cơ cần một nguồn năng lượng ổn định, được tạo ra từ quá trình đốt cháy nhiên liệu bên trong buồng đốt. Tuy nhiên, quá trình đốt cháy này cũng đồng thời sinh ra một lượng nhiệt khổng lồ. Nếu không được làm mát kịp thời, nhiệt lượng dư thừa sẽ tích tụ, gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng cho động cơ.

Nếu động cơ không được làm mát hiệu quả, nhiệt độ bên trong sẽ tăng cao đến mức các bộ phận kim loại giãn nở quá mức, ma sát tăng lên, dầu nhớt bị phân hủy, thậm chí có thể gây ra hiện tượng kẹt piston, cháy nổ… Điều này không chỉ làm giảm tuổi thọ của động cơ mà còn tiềm ẩn nguy hiểm cho người lái và những người xung quanh.

Chính vì vậy, hệ thống làm mát đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong quá trình vận hành của ô tô. Nhiệm vụ chính của hệ thống này là kiểm soát và giảm bớt nhiệt lượng sinh ra trong quá trình hoạt động của động cơ, giúp duy trì sự ổn định về nhiệt độ cho động cơ, đảm bảo nó hoạt động trong khoảng nhiệt độ an toàn.

Các loại hệ thống làm mát trên ô tô

Hiện nay, có hai loại hệ thống làm mát chính được sử dụng phổ biến trên ô tô. Đó chính là:

Hệ thống làm mát bằng không khí trên ô tô

Cấu tạo & cách hoạt động

Hệ thống làm mát bằng không khí có cấu tạo khá đơn giản, bao gồm các bộ phận như cánh tản nhiệt trên nắp xy-lanh, thân máy và một chiếc quạt gió. Hệ thống này hoạt động dựa vào việc dẫn động từ trục khuỷu của động cơ hoặc có thể vận hành độc lập nếu được cấp năng lượng từ nguồn điện riêng.

Vai trò quan trọng nhất trong hệ thống này thuộc về quạt gió. Các cánh tản nhiệt trên nắp xy-lanh và thân máy sẽ hấp thụ nhiệt lượng từ quá trình hoạt động của động cơ. Sau đó, quạt gió sẽ hút không khí từ môi trường bên ngoài, thổi vào bên trong khoang động cơ nhằm giảm nhiệt và duy trì nhiệt độ ổn định cho động cơ.

Ưu, nhược điểm

Ưu điểm: Hệ thống làm mát bằng không khí có ưu điểm là cấu tạo đơn giản, gọn nhẹ, chi phí sản xuất và lắp đặt thấp. Với ít các bộ phận phức tạp, hệ thống này không yêu cầu bảo trì, bảo dưỡng thường xuyên, giúp người dùng tiết kiệm chi phí duy trì.

Nhược điểm: Tuy nhiên, hệ thống này cũng tồn tại những hạn chế lớn. Đầu tiên là tiếng ồn do quạt gió tạo ra trong quá trình hoạt động, có thể gây khó chịu cho người sử dụng. Hơn nữa, hiệu suất làm mát của nó không cao, đặc biệt là khi ứng dụng trên các động cơ có dung tích lớn.

Hệ thống làm mát bằng nước trên ô tô

Cấu tạo & cách hoạt động

Hiện nay, hệ thống làm mát bằng nước được sử dụng phổ biến hơn nhờ khả năng làm mát vượt trội so với hệ thống làm mát bằng không khí. Hệ thống này có cấu tạo phức tạp hơn, bao gồm két nước, nắp két nước, van hằng nhiệt, bơm nước và quạt gió.

1. Két nước: Đây là bộ phận quan trọng giúp lưu trữ nước làm mát, nước này sẽ được sử dụng để giải nhiệt cho động cơ trong quá trình hoạt động. Đồng thời, két nước cũng có nhiệm vụ truyền nhiệt từ nước ra môi trường không khí bên ngoài, giúp động cơ giảm nhiệt hiệu quả.

2. Nắp két nước: Hệ thống làm mát bằng nước thường được đóng kín và điều áp thông qua nắp két nước. Nắp này giúp ngăn nước bốc hơi và hạn chế sự tăng áp bên trong két nước. Điều này giúp quá trình làm mát diễn ra hiệu quả hơn. Nắp két nước có hai van chính: van áp suất và van chân không.

• Van áp suất: Khi nhiệt độ và áp suất bên trong két nước tăng cao, van này sẽ tự động mở ra để nước từ két nước được chuyển vào bình phụ, ngăn không cho nước sôi quá mức.
• Van chân không: Van này hoạt động khi nhiệt độ trong két nước cao nhưng áp suất giảm. Nó sẽ hút nước từ bình phụ trở lại két nước để duy trì hiệu quả làm mát.

3. Van hằng nhiệt: Van hằng nhiệt có vai trò kiểm soát dòng nước lưu thông giữa két nước và động cơ. Khi động cơ mới khởi động, van sẽ đóng lại để giúp động cơ nhanh chóng đạt đến nhiệt độ làm việc tối ưu. Khi nhiệt độ động cơ vượt quá giới hạn cho phép (thường từ 75 – 102 độ C), van sẽ mở ra để nước làm mát từ két nước chảy vào động cơ, bắt đầu quá trình giải nhiệt.

4. Bơm nước: Bơm nước thường được gắn phía trước động cơ, có nhiệm vụ hút và đẩy nước làm mát qua hệ thống nhờ lực ly tâm. Bơm nước giúp tăng tốc độ lưu thông nước trong hệ thống mà không làm tăng áp suất, đảm bảo lượng nước lớn được luân chuyển nhanh chóng khi tốc độ động cơ tăng lên.

5. Quạt gió: Quạt gió trong hệ thống làm mát bằng nước có tác dụng tăng cường lưu thông không khí qua két nước, giúp nước được làm mát nhanh hơn trước khi tiếp tục chu trình làm mát cho động cơ.

Ưu, nhược điểm

So với hệ thống làm mát bằng không khí, hệ thống làm mát bằng nước mang lại hiệu quả làm mát tốt hơn nhiều. Quá trình vận hành êm ái, không gây ra tiếng ồn như quạt gió của hệ thống làm mát bằng không khí. Tuy nhiên, hệ thống làm mát bằng nước lại có cấu tạo phức tạp, đòi hỏi chi phí sản xuất và bảo dưỡng cao.

Hướng dẫn sử dụng đúng cách hệ thống làm mát ô tô

Để hệ thống làm mát trên ô tô hoạt động hiệu quả và bền bỉ theo thời gian, việc sử dụng đúng cách và bảo dưỡng định kỳ là điều vô cùng quan trọng. Dưới đây là một số nguyên tắc cơ bản mà bạn cần tuân thủ để hệ thống làm mát trên ô tô vận hành trơn tru, không gặp sự cố.

Đối với hệ thống làm mát bằng không khí

Mặc dù cấu tạo đơn giản hơn so với hệ thống làm mát bằng nước, hệ thống làm mát bằng không khí vẫn cần được chăm sóc kỹ lưỡng.

• Vệ sinh thường xuyên: Bụi bẩn, lá cây… dễ dàng bám vào các lá tản nhiệt, làm giảm hiệu quả làm mát. Vì vậy, hãy thường xuyên vệ sinh để đảm bảo luồng không khí lưu thông tốt nhất.
• Kiểm tra quạt làm mát: Quạt làm mát có nhiệm vụ đẩy không khí qua các lá tản nhiệt. Hãy kiểm tra xem quạt có hoạt động ổn định, không bị kẹt hay phát ra tiếng ồn lạ không.
• Kiểm tra dây đai: Dây đai truyền động quạt làm mát cũng cần được kiểm tra định kỳ để đảm bảo độ căng vừa phải, tránh bị đứt hoặc tuột.

Đối với hệ thống làm mát bằng nước

Hệ thống làm mát bằng nước phức tạp hơn và đòi hỏi sự chăm sóc tỉ mỉ hơn.

• Kiểm tra mức nước làm mát: Thường xuyên kiểm tra mức nước làm mát khi động cơ nguội để đảm bảo đủ lượng nước cần thiết. Nếu thiếu, hãy bổ sung loại nước làm mát chuyên dụng theo khuyến cáo của nhà sản xuất.
• Kiểm tra két nước: Kiểm tra xem két nước có bị rò rỉ, nứt nẻ hay bị tắc nghẽn bởi cặn bẩn không. Nếu phát hiện bất kỳ dấu hiệu nào, hãy khắc phục ngay để tránh tình trạng quá nhiệt động cơ.
• Kiểm tra van hằng nhiệt: Van hằng nhiệt có vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh lưu lượng nước làm mát. Nếu van hằng nhiệt bị hỏng, hệ thống làm mát sẽ không hoạt động hiệu quả.
• Thay thế nước làm mát định kỳ: Nước làm mát có tác dụng làm mát động cơ, chống ăn mòn và bôi trơn các bộ phận. Theo thời gian, nước làm mát sẽ bị ô nhiễm và giảm hiệu quả. Vì vậy, hãy thay thế nước làm mát định kỳ theo khuyến cáo của nhà sản xuất.

Dấu hiệu cho thấy hệ thống làm mát gặp vấn đề

• Động cơ quá nhiệt: Kim đồng hồ nhiệt độ tăng cao bất thường, đèn báo nhiệt độ sáng.
• Nước làm mát bị rò rỉ: Xuất hiện vũng nước dưới gầm xe, mức nước làm mát giảm nhanh.
• Quạt làm mát hoạt động liên tục: Quạt làm mát hoạt động quá thường xuyên hoặc không hoạt động.
• Động cơ có tiếng kêu lạ: Tiếng kêu lục cục, sôi sùng sục…

Nếu phát hiện bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy hệ thống làm mát gặp vấn đề, hãy đưa xe đến gara để kiểm tra và sửa chữa ngay.

Hi vọng rằng, với những thông tin được chia sẻ trên đây bạn đã có những hiểu biết cơ bản về cấu tạo, chức năng và nguyên lý hoạt động của hệ thống làm mát xe ô tô. Hãy nhớ thường xuyên bảo dưỡng định kỳ để chiếc xe luôn hoạt động khỏe mạnh và hiệu quả nhé!

Ô tô Thiên Hòa An – địa chỉ tin cậy cung cấp những thông tin mới nhất, chính xác nhất về xe ô tô. Chúng tôi tự hào là đại lý ủy quyền chính thức của thương hiệu Teraco, mang đến cho khách hàng những dòng xe ô tô tải chất lượng cao, đa dạng mẫu mã và giá cả cạnh tranh.

Liên hệ ngay số 0984.997.588 để sở hữa được một chiếc xe hiện đại với mức giá tốt nhất thị trường!